"Onderstaand artikel is geschreven door Ad van Doormaal en Wil Vennix, bestuursleden van de Fotostichting Diessen en redacteuren van de serie Hers en geens dur Diessen. Het artikel is gepubliceerd in nr. 82 van Tussen Paradijs en Toekomst, het tijdschrift van de Heemkundige Kring Ioannes Goropius Becanus. Meer informatie over de Heemkundige Kring en haar tijdschrift vindt u op www.heemkundigekringhilvarenbeek.nl ."
door Ad van Doormaal en Wil Vennix
1 juni 1990, Herberg de Schuur Baarschot: Gust de Vries spreekt een dankwoordje nadat Ad van Doormaal (zichtbaar op de achtergrond) hem namens de samenstellers het eerste exemplaar van het fotoboek Wat Dies… meer zij heeft aangeboden.
Gust de Vries is op 28 mei 1917 geboren in Goirle, als oudste zoon van een gezin van acht kinderen. Zijn ouders waren Kees en Trees de Vries-Dirks. Omstreeks 1920 verhuisde het gezin naar Diessen om daar een kruidenierswinkel te beginnen. De dood van zijn broer Jan tijdens de oorlog was een groot verlies voor Gust. Het heeft een grote invloed gehad op de rest van zijn leven.
Na de oorlog leerde hij in Goirle Nellie van Ostaden kennen. Ze trouwden op 27 augustus 1946 en gingen in Goirle wonen. Daar werden hun vier kinderen geboren. In 1952 verhuisden ze naar Diessen en namen ze daar de kruidenierswinkel over van de ouders van Gust. Deze runden ze samen 25 jaar. Aansluitend, van 1975 tot 1982, was Gust ruim 7 jaar conciërge op de Willibrordusschool in Diessen.
Vanaf 1940 maakte Gust duizenden foto’s. Als Spar-winkelier had hij tijdens zijn toer langs zijn klanten altijd zijn camera naast zich in de auto liggen. Als hij iets bijzonders zag, maakte hij een foto: een boerderij in aanbouw, een typisch natuurverschijnsel, spelende kinderen, een besneeuwd landschap - Gust legde het allemaal vast. Bij zijn klanten kreeg hij schoenendozen vol foto’s te zien, die hij met toestemming reproduceerde. Alle foto’s werden door Gust in albums en ijzeren sigarendoosjes bewaard. Op elke afdruk staat op de achterkant een korte omschrijving, de datum en een volgnummer. Zo heeft hij in meer dan vijftig jaar een zeer omvangrijke collectie opgebouwd en er daarmee voor gezorgd dat we nu beschikken over een uniek beeld van Diessen in de jaren veertig tot in de jaren zeventig.
In 1990 heeft Deusone het initiatief genomen voor de uitgave van het boek “ Wat Dies… meer zij”. Het boek bevat ook beschrijvende teksten maar is toch vooral een hommage aan Gust de Vries als dorpsfotograaf van Diessen. De 220 pagina’s toonden ruim 550 foto’s, voor het overgrote deel afkomstig uit Gusts eigen collectie. Gust zelf lette er zorgvuldig op dat van alle (autochtone) Diessense families minimaal één foto in het boek kwam. Mede daardoor was het boek een ongekend succes en de 1850 exemplaren zijn reeds lang uitverkocht.
Gust de Vries is op 28 mei 1917 geboren in Goirle, als oudste zoon van een gezin van acht kinderen. Zijn ouders waren Kees en Trees de Vries-Dirks. Omstreeks 1920 verhuisde het gezin naar Diessen om daar een kruidenierswinkel te beginnen. De dood van zijn broer Jan tijdens de oorlog was een groot verlies voor Gust. Het heeft een grote invloed gehad op de rest van zijn leven.
Na de oorlog leerde hij in Goirle Nellie van Ostaden kennen. Ze trouwden op 27 augustus 1946 en gingen in Goirle wonen. Daar werden hun vier kinderen geboren. In 1952 verhuisden ze naar Diessen en namen ze daar de kruidenierswinkel over van de ouders van Gust. Deze runden ze samen 25 jaar. Aansluitend, van 1975 tot 1982, was Gust ruim 7 jaar conciërge op de Willibrordusschool in Diessen.
Vanaf 1940 maakte Gust duizenden foto’s. Als Spar-winkelier had hij tijdens zijn toer langs zijn klanten altijd zijn camera naast zich in de auto liggen. Als hij iets bijzonders zag, maakte hij een foto: een boerderij in aanbouw, een typisch natuurverschijnsel, spelende kinderen, een besneeuwd landschap - Gust legde het allemaal vast. Bij zijn klanten kreeg hij schoenendozen vol foto’s te zien, die hij met toestemming reproduceerde. Alle foto’s werden door Gust in albums en ijzeren sigarendoosjes bewaard. Op elke afdruk staat op de achterkant een korte omschrijving, de datum en een volgnummer. Zo heeft hij in meer dan vijftig jaar een zeer omvangrijke collectie opgebouwd en er daarmee voor gezorgd dat we nu beschikken over een uniek beeld van Diessen in de jaren veertig tot in de jaren zeventig.
In 1990 heeft Deusone het initiatief genomen voor de uitgave van het boek “ Wat Dies… meer zij”. Het boek bevat ook beschrijvende teksten maar is toch vooral een hommage aan Gust de Vries als dorpsfotograaf van Diessen. De 220 pagina’s toonden ruim 550 foto’s, voor het overgrote deel afkomstig uit Gusts eigen collectie. Gust zelf lette er zorgvuldig op dat van alle (autochtone) Diessense families minimaal één foto in het boek kwam. Mede daardoor was het boek een ongekend succes en de 1850 exemplaren zijn reeds lang uitverkocht.
Fotostichting Diessen
Het succes en het batige saldo van “Wat Dies… meer zij” leidden tot de oprichting van de Fotostichting Diessen. De schrijvers van dit artikel zijn vanaf de oprichting bestuurslid van de stichting. De Fotostichting heeft ten doel het op verantwoorde wijze vormen, beheren en raadpleegbaar maken van collecties foto's, films en ander beeldmateriaal, betrekking hebbend op het leven in Baarschot, Haghorst en Diessen. De Fotostichting beheert vanaf haar oprichting twee belangrijke collecties, namelijk die van meester Harrie Sevens en van de voormalige gemeente Diessen. In 2009 is daar de collectie van Gust de Vries bij gekomen. Nadat Gust op 1 juni 2007 op 90-jarige leeftijd is overleden, heeft de familie De Vries in 2009 besloten zijn collectie grotendeels aan de Fotostichting over te dragen. In totaal beheert de Fotostichting nu een gevarieerde collectie van vele duizenden foto's vanaf het begin van de twintigste eeuw.
'n Kleine greep uit de collectie
Uit de duizenden foto’s in de collectie-Gust de Vries hebben we er twaalf geselecteerd. Met een knipoog naar de fraaie expositie en het dito boek rondom Ran Naaijkens hebben we gekozen voor foto’s uit de jaren zestig. Dit levert een beeld op van een rustig en braaf dorp, waar het goed wonen was. De onschuld spat ervan af, de roerige jaren zestig lieten Diessen blijkbaar nog onberoerd!
Sportdag Boerinnenbond
Gust maakte deze foto van de R.K. Jonge Boerinnen- bond tijdens een onderlinge sportdag aan de Willekensdreef op 1 oktober 1961.
Onderste rij v.l.n.r. Jeanette Comperen J.d. - Ria van Gils Ant.d. - Jo Vingerhoets P.d. - Bertha Vingerhoets J.d. - Riet van Dorst P.d. - Riet Bruurs Adr.d.
Middelste rij v.l.n.r. Jo Reijrink Theod. - Annie Reijrink W.d. - Cor Vingerhoets J.d. - Jo Nooijens H.d. - Annie Bruurs Adr.d.
Achterste rij v.l.n.r. Sjan Hendrikx F.d. - Zus van Gils Ant.d. - Diny Timmermans F.d. - Riet van Riel H.d. - Neeltje Nooijens J.d. - Jo Vingerhoets J.d. - Jo Jansen Ant.d. - Nelly Kroot Adr.d.
Calvarieberg en kapel op het kerkhof
Tegen de oostelijke muur van het kerkhof bij de Willibrorduskerk is onder pastoor Notten in 1904 naar een ontwerp van architect Bouwman een kapel gebouwd met daarop een Calvarieberg. In de kapel kon men afscheid nemen van de gestorvene. Er was plaats voor 24 personen. Aan de buitenkant was een klein altaartje. Vóór de kapel waren vijf zitbanken. De top van de Calvarieberg bestond uit een berg stenen. Daar bovenop stond een groot ijzeren kruisbeeld met een Christusfiguur. Op de pilasters stonden nog vier ijzeren beelden, die verwezen naar het Laatste Oordeel. Links van het kruis stond Jezus’ moeder Maria (de Mater Dolorosa), rechts zijn lievelingsapostel Johannes. Aan de zijkanten staan twee aartsengelen met bazuinen. Op de achtergrond zien we het klooster van de Zusters van Liefde, dat in 1986 is gesloopt.
Na de jaren vijftig is de kapel niet meer gebruikt en langzaam in verval geraakt. Begin jaren tachtig verkeerden de Calvarieberg en de kapel in een zodanig bouwvallige staat dat ze zijn gesloopt. De vier beelden zijn bij de bouw van de muur rondom het kerkhof op de zuidelijke muur geplaatst. Thans resteert op de plaats van dit bouwwerk nog slechts een klein vierkant bakstenen gebouwtje, dat dient als opslagplaats van materiaal. Gust de Vries maakte deze foto op 28 mei 1961, toen de Calvarieberg en kapel al in verval waren geraakt.
Carnavalsoptocht
Eerste mis Jan van Gestel
Een carnavalswagen in de Willibrordusstraat op 16 februari 1969. Vanwege hevige sneeuwstormen ging de optocht in dat jaar op zondag niet door en was deze uitgesteld naar dinsdag. In de beginjaren van de Stopnaoldenoptocht kwamen dergelijke wagens nog wel eens voor: veel lawaai en wat dennenboompjes op een platte wagen.
Diessenaar Jan van Gestel was in juni 1966 tot priester gewijd. Op 19 juni 1966 deed hij zijn eerste mis in de Willibrorduskerk in Diessen. Van zijn ouderlijk huis bij Huiske ten Halve aan de Beekseweg ging het in processie naar het dorp. Hier is de stoet in de Kerkstraat. Voorop lopen de bruidjes uit de buurt, vergezeld door Marian van der Hamsvoord. V.l.n.r. Anja Heeffer, Corrie Nooijens, Berdie de Lepper. Daarachter Ria van der Hamsvoord en José Nooijens. Op de achtergrond loopt neomist Jan van Gestel tussen zijn ouders, moeder Mina van Gestel-van Gestel en vader Kees van Gestel. Daarachter begeleidt links Jo Liebregts een tweede groep bruidjes. Rechts staan jongens van Jong Nederland bij de gele processiewimpels.
Zicht op de Heuvelstraat
Vanuit de kerktoren maakte Gust op 13 juli 1969 deze foto van een gedeelte van de Heuvelstraat. Op de voorgrond het huis van de familie Liebregts-Schoenmakers; links daarvan het huis van de familie Teurlings. Aan de overkant van de straat zien we de vijf gemeentewoningen die in 1948 zijn gebouwd. Helemaal links is de romp van de molen van Teurlings nog zichtbaar. Deze is in 1980 gesloopt en heeft toen plaats gemaakt voor de gemeentewerkplaats en de brandweerkazerne. Het akkerland op de achtergrond is in de loop der jaren helemaal volgebouwd met woningen, o.a. Molenacker, de Elders, Holenweg, Deusonelaan.
Jong Nederland nationaal kampioen
Zes jongens van Jong Nederland, de jeugdbeweging waar veel jongens in Diessen lid van waren (en nog steeds zijn), staan in uniform apetrots maar dodelijk vermoeid, beladen met bloemen en prijzen voor café Kerkzicht aan de Heuvelstraat. Het is 18 juli 1965 en ze zijn zojuist teruggekeerd van Geleen waar ze de eerste prijs behaalden op het Nationaal Toernooi van Jong Nederland: nationaal kampioen zijn ze dus geworden. Door fanfare St. Willibrordus werden ze vervolgens muzikaal ingehaald, waarna ze een receptie kregen aangeboden in Kerkzicht.
Gust de Vries zette het vendel, zoals men bij Jong Nederland zo’n groep noemde, op de foto. V.l.n.r. Jan van Helvoirt, Noud van Gils, Wil van den Hout, Ad van Doormaal en Ad Reijrink. Geknield vendelleider Rien Schilders.
Kruispunt Heuvelstraat/Kerkstraat/Willibrordusstraat
Gust maakte deze foto van het kruispunt Heuvelstraat (rechtdoor richting Esbeek) - Kerkstraat (links) - Willibrordusstraat (rechts) op 28 mei 1961. Rechts achter de twee eikenbomen is boerderij-café Klessens. De bomen zijn gerooid en het café is afgebroken in 1974 en heeft plaats gemaakt voor een winkel- en appartementencomplex. Het gebouw links was voorheen een boerderij en het gebouw langs de Heuvelstraat was de boerderij-annex-kruidenierswinkel van Toon en Tonia van den Berg-van Gool
Mei-avond
In het verleden kon de Maai-aovendviering in Diessen nog wel eens uit de hand lopen. Zo ook in 1970. Alles wat bij de huizen los stond en niet zichtbaar was afgesloten was door jongelui in de nachtelijke uren meegenomen en op het plein voor het gemeentehuis gestald. Een bouwlift, maaimachines, aanhangers, een windmolentje, ja zelfs een dorskast waren niet veilig. Deze foto maakte Gust, die zelf schuin tegenover het gemeentehuis woonde, op 1 mei 1970.
Overstroming Moleneind
Overstroming in het Moleneind te Baarschot op 5 december 1960, daags voor Sinterklaas. Gust maakte deze foto bij Jan Bruurs achter het huis. Hier zijn de kinderen Bruurs bezig het veevoer en het stookhout naar hogere en drogere plekken te brengen. Het gebeurde wel vaker dat de Reusel hier buiten haar oevers trad.
Rijtseweg
De Rijtseweg is nu de verbindingsweg van de Julianastraat naar de Molenstraat. Toen Gust deze foto maakte, in augustus 1960, was de Rijtseweg nog maar een karrespoor (kèrspoor), waarlangs één huisje stond, dat van de familie Van Korven-Heuvelmans. Op de achtergrond zien we de kerktoren en het torentje van de kloosterkapel. Daarvóór is de jongensschool aan de Molenstraat zichtbaar. Deze is in 1984 gesloopt. Nu staat daar sport- en partycentrum Hercules. Links achter is de oude meisjesschool nog te zien. Die is in 1971 gesloopt. De fiets rechts staat tegen de omheining van het RKDSV-sportveld
Schoolkinderen Van der Lindenstraat
Op de T-splitsing Van der Lindenstraat-Docfastraat maakte Gust in september 1960 deze foto van schoolkinderen op weg naar school. Langs de Van der Lindenstraat staan nog geen huizen. Op de achtergrond links staat het eerste huis in de steigers.
V.l.n.r. achteraan Rien van Strijdhoven Mar.z. - Martien van Gestel Adr.z. - Ad van Doormaal Sjefz. - daarvoor Kees van Gestel Adr.z. - Frank Baars Bern.z. - Corrie van Gestel Adr.d. - Corné Verspaandonk J.z. - Lenie van Gestel Adr.d. - daarvoor Sjak Baars Bern.z. - Ria van Gestel Adr.d. - daarvoor Corrie de Loos C.d. - Joke de Loos C.d. - Ria de Loos C.d.
Vooraan geknield v.l.n.r. Willy van Strijdhoven Mar.z. - Ton van Doormaal Sjefz. - Jan van Strijdhoven Mar.z. - Ad de Graaf C.z. - Jan Verspaandonk J.z.
Skelterwedstrijden Zang en Vriendschap
Op de speelplaats van de jongensschool aan de Molenstraat, waar nu sporthal Hercules staat, werden in de jaren zestig en zeventig jaarlijks skelterwedstrijden georganiseerd door en ten bate van de gemengde zangvereniging Zang en Vriendschap. Onder grote publieke belangstelling waagden vele ploegen en individuelen zich aan deze gemotoriseerde krachtmeting. Jan van Gestel Niesz. en Riet Timmermans Fritsd. hebben verschillende jaren de individuele beker als snelste coureur gewonnen. Wie deze coureur is, die door Gust op 21 juli 1963 op de foto is gezet, is ons niet bekend.